Ιπποφαές...Το πολυεργαλείο της φύσης

Της κ. Μητροπούλου Σοφίας

Άγνωστο στους περισσότερους, το ιπποφαές είναι ένα φυτό, αγκαθωτό και φυλλοβόλο. Το ύψος του φθάνει συνήθως τα 2-4 μέτρα. Μπορεί να καρποφορεί για περισσότερο από 80 χρόνια, αν βρεθεί σε ηλιόλουστα μέρη. Ο φλοιός του φυτού αυτού στην αρχή είναι σκούρος με πολλά εξογκώματα ενώ η κορυφή του είναι πράσινη. Οι βλαστοί του φέρουν αγκάθια στο άκρο τους και αποχρωματίζονται με τον καιρό, χάνοντας τα τριχίδια που έχουν και παίρνοντας ένα αργυρό χρώμα όταν βρίσκονται σε χώρο με έντονη ηλιοφάνεια. Τα φύλλα του μοιάζουν με εκείνα της ιτιάς. Το σχήμα του καρπού ποικίλει από το ωοειδές, το κυλινδρικό έως το σφαιρικό.

Η ονομασία του φυτού αποδίδεται στους στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι οποίοι παρατήρησαν ότι ζώα που είχαν τραυματιστεί στα πεδία των μαχών και ήταν κουρασμένα, όταν έτρωγαν φύλλα και καρπούς αυτού του θάμνου, συνέρχονταν και το τρίχωμα τους γινόταν λαμπερό. Ιπποφαές λοιπόν σημαίνει ίππος λαμπρός, ίππος που γυαλίζει.
Το φυτό μπορεί να καλλιεργηθεί μέχρι 3900 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας αλλά σ’ αυτό το υψόμετρο δεν παράγει καρπούς. Κατάλληλη θερμοκρασία είναι μεταξύ -43 c έως 40 c ενώ είναι ανθεκτικό στην ξηρασία.
Το ιπποφαές είναι ένα από τα ελάχιστα είδη φυτών του οποίου χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη, οι καρποί, τα φύλλα, ο φλοιός, οι βλαστοί, οι σπόροι, το ξύλο και το ριζικό του σύστημα.

Οι χρήσεις του ιπποφαούς είναι πολυάριθμες και τις κυριότερες μπορούμε συνοπτικά να τις κατατάξουμε στις εξής κατηγορίες:

α) Ως τρόφιμο και ζωοτροφή
Παραγωγή χυμών, αλκοολούχων ποτών, όπως λικέρ και ένα είδος κρασιού, ενώ τα φύλλα, οι νεαροί βλαστοί και η πούλπα των καρπών μετά την επεξεργασία της, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ζωοτροφή των αγροτικών ζώων.

β) Ως φαρμακευτικό φυτό
Οι τοπικές εφαρμογές του ελαίου του ιπποφαούς, είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση ερεθισμών του δέρματος, όπως: πληγές, εγκαύματα, ακμή, δυσχρωμίες, έκζεμα, ψωρίαση. Το έλαιο του ιπποφαούς είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνες, φλαβονοειδή, πολυακόρεστα οξέα, φυτοστερόλες, σάκχαρα, κλπ. Όλες αυτές οι ουσίες έχουν πολύτιμες φαρμα¬κευτικές ιδιότητες για εσωτερική ή εξωτερική χρήση. Με τα φύλλα του και τους φλοιούς του γίνονται θεραπευτικά ροφήματα. Τα ροφήματα αυτά έχουν πολύ καλά αποτελέσματα σαν αποχρεμπτικά αλλά και σε νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος.

γ) Χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία καλλυντικών:
Οι καρποί του είναι πλούσιοι σε αντιοξειδωτικές ουσίες, σε βιταμίνες και σε φλαβονοειδή, πολύτιμα συστατικά για κρέμες ημέρας και νύχτας, κρέμες περιποίησης των ματιών, μάσκες προσώπου, λοσιόν σώματος, έλαιο σώματος, κρέμες χεριών, γαλάκτωμα ντεμακιγιάζ, ζελ κλπ.. Το έλαιο αυτών των καρπών χρησιμοποιείται ακόμα και σε κρέμες για το ευαίσθητο δέρμα των μωρών ή για την φροντίδα του στήθους των γυναικών που θηλάζουν. Είναι συστατικό των σαμπουάν, ενώ είναι ένα φυτικό συντηρητικό εξαιτίας τις βιταμίνης Ε που περιέχει.
δ) Έχει χρωστικές ιδιότητες:
Τα φύλλα και οι νεαροί του βλαστοί περιέχουν μία ουσία την κερσετίνη που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία της βαφής των νημάτων, επειδή, σε συνδυασμό με τα άλατα του σιδήρου, δίδει ένα υπέροχο γκρίζο χρώμα. Οι χρωστικές των καρπών του χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων και τη φαρμακοβιομηχανία.
ε) Φυτό με αγρονομικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον: είναι ένας θάμνος που προσαρμόζεται σε πολύ αντίξοες συνθήκες. Το ριζικό του σύστημα διακλαδίζεται πολύ γρήγορα, και έχει τη σπάνια ιδιότητα της δέσμευσης του ατμοσφαιρικού αζώτου σε συμβίωση με ακτινοβακτήρια. Το φυτό αυτό προσαρμόζεται σε άγονα εδάφη και επιπλέον τα εμπλουτίζει με άζωτο, σε σημείο τέτοιο ώστε να αποκτούν την απαραίτητη γονιμότητα και να μπορούν να καλλιεργηθούν αργότερα, στα εδάφη αυτά, άλλα είδη φυτών. Επίσης το ιπποφαές είναι φυτό που μπορεί να ανεχτεί υψηλές συγκεντρώσεις χλωριούχου να¬τρίου στο έδαφος και επομένως είναι κατάλληλο για φύτευση κατά μήκος των οδών όπου το χειμώνα διασπείρεται αλάτι για προστασία των οχημάτων από τον παγετό αλλά και κατά μήκος των ακτών για την προστασία τους από τη διάβρωση. Χρησιμοποιείται ως αντιδιαβρωτικό των επικλινών εδαφών, αλλά και ως φυτοφράκτης για την προστασία των καλλιεργειών από τους ανέμους και την προστασία της υγρασίας των καλλιεργειών. Επίσης ως καλλωπιστικό φυτό στην Αρχιτεκτονική των κήπων, λόγω της ιδιαίτερης αισθητικής αξίας που έχει ο θάμνος αυτός και του χρώματος των καρπών και του φυλλώματος του. Ενώ, τέλος, το ξύλο του είναι πολύ σκληρό και χρησιμοποιείται στην ξυλουργική για τη δημιουργία μπαστουνιών και ξύλινων μικροκατασκευών.

Ευεργετικές επιδράσεις του ιπποφαούς στον ανθρώπινο οργανισμό

• Είναι αξιόλογο διατροφικό συμπλήρωμα, εξαιτίας των πολλών βιταμινών που περιέχει, με αποτέλεσμα να προσφέρει τόνωση, ευεξία και ενέργεια, ενώ ενισχύει και το ανοσοποιητικό. Δρα επίσης κατά των τοξικών ουσιών που προσλαμβάνουμε καθημερινά, του οξειδωτικού στρες που προκαλεί η νικοτίνη στους καπνιστές και γενικότερα κατά του στρες. • Χρησιμοποιείται για την προστασία των καρκινοπαθών από τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας. • Προστατεύει από καρδιαγγειακά προβλήματα, βοηθά στη μείωση της κακής χοληστερίνης και του σακχάρου στο αίμα, στην προστασία των αγγείων, στην ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος. • Ανακουφίζει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, τους πόνους της περιόδου και προστατεύει το αναπαραγωγικό σύστημα. • Ρυθμίζει το μεταβολισμό • Έχει προληπτική δράση εναντίον οφθαλμικών παθήσεων, όπως ο καταρράκτης και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. • Βοηθά στην αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη, παθήσεων του ήπατος, καθώς και γαστρεντερικών προβλημάτων, όπως η ελκώδης κολίτιδα, η οισοφαγίτιδα, η νόσος του Crohn. • Τέλος προλαμβάνει την πρόωρη γήρανση.

Πού θα το βρείτε

Αναζητήστε τα σε καταστήματα ειδών υγιεινής διατροφής, μεγάλα φαρμακεία ή φαρμακεία που πουλούν φυτικά φαρμακευτικά και καλλυντικά σκευάσματα στις παρακάτω μορφές: Κάψουλες, αποξηραμένο φυτό, έλαιο για την αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων και για την τόνωση του κυκλοφορικού (πίνοντάς το διαλυμένο σε νερό ή χυμό) και συμπυκνωμένο χυμό, που έχει πιο ήπια δράση από το έλαιο.

Η σωστή δοσολογία

Φροντίζετε κατά καιρούς να χρησιμοποιείτε το ιπποφαές, όπως και όλα τα φαρμακευτικά βότανα, σε όλες τις μορφές που κυκλοφορούν στην αγορά, ώστε ο οργανισμός σας να επωφελείται στο μέγιστο από τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν. Αν όμως αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα υγείας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας ώστε να σας υποδείξει την κατάλληλη δοσολογία για την περίπτωσή σας. Διαφορετικά μπορείτε να το πίνετε 2-3 φορές την ημέρα ή να παίρνετε 1 κάψουλα την ημέρα. Εναλλακτικά, μπορείτε να πίνετε 2 κουταλάκια σιρόπι διαλυμένα σε ένα ποτήρι χυμό ή νερό 3 φορές την ημέρα. Το έλαιο χρησιμοποιήστε το μόνο αφού συμβουλευτείτε ειδικό.

Πηγή: www.ygeiasorama.gr