Ιπποφαές, μια δυναμικά αναπτυσσόμενη καλλιέργεια

Βασικά σημεία εισήγησης του κ. Κάσσανδρου Γάτσιου, Γεωπόνου, Συγγραφέα

Το φυτό αυτό αναφέρεται από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, Διοσκουρίδη και Θεόφραστο σαν φαρμακευτικό φυτό. Χαρακτηριστικά, η παράδοση αναφέρει ότι οι στρατιώτες του Μ. Αλέξανδρου έδιναν μαζί με τον σανό των αλόγων τους ιπποφαές για να αποκτήσουν ευρωστία αλλά και γρήγορη ανάπτυξη δίδοντας ταυτόχρονα λαμπερό χρώμα στο τρίχωμα τους. Το φυτό αυτό είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος που φθάνει σε ύψος τα 2,5-3 μ μερικές ποικιλίες του φέρουν αγκάθια, ενώ παράγει μικρού μεγέθους πορτοκαλί χρώματος καρπούς.

Υπάρχουν φυτά που παράγουν μόνο θηλυκά άνθη και φυτά που παράγουν μόνο αρσενικά, δηλαδή είναι φυτό δίοικο. Καρποί παράγονται μόνο από τα θηλυκά. Η φαρμακευτική αξία του είδους αυτού μνημονεύεται σε βιβλία της παραδοσιακής θιβετιανής ιατρικής αλλά και οι πρόσφατες επιστημονικές εργασίες, που έγιναν σε διάφορα μέρη του κόσμου, απέδειξαν την μεγάλη αξία του φυτού αυτού. Άλλωστε για το φυτό αυτό έγιναν μέχρι σήμερα πέντε διεθνή συνέδρια.

Οι ερευνητές σήμερα αποδίδουν τις κυριότερες φαρμακευτικές του ιδιότητες, στην αφθονία των αντιοξειδωτικών και των πολυακόρεστων λιπαρών του οξέων. Η συγκέντρωση του σε βιταμίνη C, είναι 30 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του πορτοκαλιού και 5 φορές μεγαλύτερη από την συγκέντρωση του ακτινίδιου ενώ έχειι περισσότερη βιταμίνη Α από το καρότο. Η περιεκτικότητα του σε βιταμίνη Ε, είναι πιο μεγάλη από εκείνη του σίτου και του αραβοσίτου. Τα πολυακόρεστα οξέα, ω-3 και ω-6, αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό της περιεκτικότητας των ελαίων των σπόρων του ενώ το έλαιο της πούλπας του περιέχει περισσότερο από το 50% της περιεκτικότητας του σε παλμιτικό οξύ (ω-7). Επίσης και οι δύο κατηγορίες ελαίων περιέχουν μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Ε και πολλών άλλων πολύτιμων ουσιών. Περιέχουν επίσης, πολλές φυτοστερόλες που ξεπερνούν κατά πολύ σε ποσότητα εκείνες του ελαίου της σόγιας. Οι ουσίες αυτές θεωρούνται σαν ουσίες που προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις ενώ οι τοκοφερόλες τα φλαβονοειδή και τα καροτίνια που περιέχει είναι πολύτιμες ουσίες που προστατεύουν τον οργανισμό από διάφορες άλλες ασθένειες.

Οι Ρώσοι και οι Κινέζοι αλλά και πολυάριθμοι δυτικοί επιστήμονες το τοποθετούν στην πρώτη δεκάδα των πιο ισχυρών θεραπευτικών φυτών στον κόσμο. Οι διάφορες χημικές ουσίες του έχουν ακόμη ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αναλγητική και επουλωτική δράση. Για όλους αυτούς τους λόγους, χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής, ως συστατικό φαρμακευτικών σκευασμάτων, αλλά και ως αυτούσιο φαρμακευτικό σκεύασμα για πλήθος παθήσεων. Πολύ μεγάλη είναι η χρήση του και από την βιομηχανία των καλλυντικών λόγω των πολλών αντιοξειδωτικών που περιέχουν οι καρποί του.

Το ιπποφαές είναι είδος που προσαρμόζεται καλά στις αντιξοότητες του κλίματος επειδή μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες μεταξύ -43ο C μέχρι +42ο C ύψος βροχοπτώσεων από 400mm βροχής. Δηλαδή από την άποψη του κλίματος η Ελλάδα είναι κατάλληλη για την καλλιέργεια του.

Το ιπποφαές είναι φυτό που προσαρμόζεται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών, ακόμη και σε άγονα εδάφη όπως είναι τα χαλικώδη εδάφη ή τα αμμώδη και με υψηλή αλατότητα.


Οι δυνατότητες ανάπτυξης της καλλιέργειας αυτής στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα το φυτό μπορεί να αξιοποιήσει πολλές γόνιμες ή άγονες ή και λιγότερο άγονες περιοχές και να δώσει εισόδημα αλλά και θέσεις εργασίας, με την παραγωγή και μεταποίηση των προϊόντων του. Οι χρήσεις του ιπποφαούς που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στην χώρα μας είναι .

παραγωγή καλλυντικών
παραγωγή «λειτουργικών τροφίμων»
χρησιμοποίηση των καρπών του στην ζαχαροπλαστική, κλπ
παραγωγή φαρμακευτικών παρασκευασμάτων,
παραγωγή προσθέτων διατροφής κλπ.
παραγωγή φυσικών χρωστικών κατάλληλων
αναβάθμιση υποβαθμισμένων εδαφών
προστασία των επικλινών εδαφών από την διάβρωση.
φύτευση πυρόπληκτων εκτάσεων
χρησιμοποίηση των φύλλων, και των υπολειμμάτων των καρπών μετά την μεταποίηση τους στη διατροφή των κτηνοτροφικών ζώων.
χρησιμοποίηση στα έργα πρασίνου και της οδοποιίας
Σαν καλλωπιστικός θάμνος στην αρχιτεκτονική των κήπων


ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ


Η διάρκεια της παραγωγικής ζωής μίας φυτείας ιπποφαούς υπολογίζεται σε 30-40 έτη. Στα περισσότερα φυτά, όταν αναφερόμαστε σε αποδόσεις, εννοούμε μόνο την παραγωγή τους σε καρπούς. Στο ιπποφαές, οι αποδόσεις που πρέπει κανείς να λαμβάνει υπόψη του, εκτός από την παραγωγή των καρπών, είναι και η παραγωγή των σπόρων που περιέχονται στους καρπούς αλλά και των φύλλων, των φλοιών και του ξύλου των βλαστών τα οποία επίσης αξιοποιούνται εμπορικά.

Σε συστηματικές φυτείες που έχουν φυτευτεί με σκοπό την παραγωγή καρπών, οι αποδόσεις μπορεί να φθάσουν και να ξεπεράσουν τα 1000-1500kg/στρ ανάλογα με την ποικιλία, την πυκνότητα φυτεύσεως, τις καλλιεργητικές φροντίδες, τις εδαφοκλιματικές συνθήκες, κλπ. Οι αποδόσεις ανά δένδρο επίσης κυμαίνονται μεταξύ 5-18Kg/δένδρο ανάλογα με την ηλικία, την ποικιλία και τις μεθόδους παραγωγής και συγκομιδής.

Τα προϊόντα του ιπποφαούς στην αγορά της Ευρώπης έχουν πολύ υψηλές τιμές. Οι τιμές του ελαίου του ιπποφαούς στη λιανική φθάνουν μέχρι και 150€ /kg ενώ η τιμή του χυμού κυμαίνεται μεταξύ 50- 57€/λίτρο.

Η οικονομική αυτή ανάλυση που ακολούθησε είχε δύο κεφάλαια:

Το πρώτο κεφάλαιο περιελάμβανε την οικονομική ανάλυση σε επίπεδο ατομικής γεωργικής εκμετάλλευσης της καλλιέργειας του ιπποφαούς σε έκταση (5) στρεμμάτων. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύθηκε το κόστος παραγωγής ώστε να είναι δυνατόν να καθορίζονται τα όρια επάνω από τα οποία πρέπει να γίνεται η διάθεση των προϊόντων του ιπποφαούς ώστε να καλύπτεται το κόστος παραγωγής και να καθορίζεται η τιμή διάθεσης των καρπών ώστε να υπάρχει ικανοποιητικό κέρδος για τον παραγωγό.

Το δεύτερο κεφάλαιο περιελάμβανε την οικονομική ανάλυση σε επίπεδο της επιχείρησης που θα αναλάβει την πρώτη μεταποίηση και την εμπορία των προϊόντων του ιπποφαούς. Με αυτή την ανάλυση καθορίσθηκαν τα όρια των τιμών διάθεσης των προϊόντων της πρώτης μεταποίησης του ιπποφαούς και επομένως τα περιθώρια κέρδους για την επιχείρηση αλλά και το συμπληρωματικό εισόδημα το οποίο θα διανέμεται στους παραγωγούς.

Το συμπέρασμα από αυτές τις δύο αναλύσεις είναι ότι ο παραγωγός που θα καλλιεργήσει 5 στρέμματα με ιπποφαές και θα ενταχθεί σε μία ομάδα 10 ατόμων, που θα προχωρήσει στην πρώτη μεταποίηση, θα έχει τη δυνατότητα να έχει τουλάχιστον το διπλάσιο κέρδος ανά στρέμμα.

Πηγή: www.symagro.com